China, lang geleden. Twee filosofen ontmoeten elkaar bij de rivier. Zhuangzi zegt:
”Kijk hoe gelukkig de vissen zijn, rondzwemmend in de rivier!". Zijn collega Huizi zegt: ”Hoe weet je of ze gelukkig zijn. Jij bent geen vis.” Zhuangzi: ”En jij bent mij niet. Hoe weet jij of ik niet weet of de vissen gelukkig zijn?”
De ingebeelde ander
Een aanloopje* om je af te vragen: kun je je inleven in een ander? Het is een belangrijke vraag voor mensen die professioneel aan communicatie doen. Uit onderzoek van de TU Delft blijkt dat veel overheden een 'ingebeelde burger' aan de beleidstafel zetten, in plaats van die burger zelf. En die ingebeelde burger wordt regelmatig vrij simplistisch voorgesteld: passief, niet-kundig, lastig, gericht op kostenbesparing, gemak en behoud van wat er is. Andere, rijkere perspectieven komen nauwelijks aan bod. Ik kan me voorstellen dat iets vergelijkbaars ook gebeurt bij klant- en doelgroepen van niet-overheidsorganisaties.
Je kunt het voorbeeld nemen aan die beleidsmakers en aan de oever van de rivier blijven, denken vóór iemand anders en je wereld overzichtelijk en simplistisch houden. Je kunt ook een teen in de rivier steken en tegenspraak organiseren: je plannen en boodschappen door de ogen van de ander laten ervaren. Of je neemt een plons: pak die kwestie samen met je burgers of belanghebbenden op. Wie weet hoe aangenaam verrast je zult zijn. Je beleid wordt er in ieder geval realistischer van.
* Of preciezer: een voorbeeld van 'Theory of Mind reasoning', uit Sun Tzu's Theory of War.
